GYODER’in Ziraat GYO’nun katkıları ile hazırladığı ‘GYODER Gösterge’ 2022 3. Çeyrek Raporuna nazaran; 2022 yılı üçüncü çeyrek konut satışları yıllık bazda yaklaşık %16,5 oranında gerileme kaydederek 330 bin 795 adet oldu. Geçtiğimiz çeyrek bilgi setindeki en yüksek ikinci çeyrek verisine ulaşan konut satışları, üçüncü çeyrekte ise 2016 yılından beri en düşük üçüncü çeyrek verisini yaşadı.
İkinci el konut satışları %68,7 hisse aldı
Toplam satış adetlerinden ikinci el konut satışları %68,7 oranında hisse alırken birinci el konut satışlarının hissesi geçtiğimiz çeyrekteki %28,1’den %31,3’e yükseldi. Üçüncü çeyrekte 103 bin 667 adet birinci satış yapılmış olup bir evvelki çeyreğe kıyasla %9,1 gerileme kaydedilirken ikinci el satışlarda ise bir evvelki çeyreğe nazaran %22,3 ile daha yüksek bir orandaki azalışla 227 bin 128 adet satış yapıldı.
İpotekli konut satışı 58.284 adet olarak gerçekleşti
Üçüncü çeyrekte gerçekleştirilen ipotekli konut satışı ise 58 bin 284 adet olurken, konut kredisi faiz oranlarındaki artışların devam etmesi ve konut kredisi kullanımına ait yapılan yeni düzenlemelerin de tesiriyle bir evvelki çeyreğe kıyasla %25, yıllık bazda %42,8 oranında gerileme kaydedildi.
Konut kredisi faiz oranları arttı
Konut kredisi faiz oranlarının yüklü ortalaması ise geçtiğimiz yılın birebir devrine nazaran 119 baz puan artışla %19,09’a yükseldi. İpotekli satışların toplam satışlar içerisindeki hissesi da bir evvelki çeyrekteki %25,1’den süratli bir düşüşle %17,6’ya geriledi. Başka satışlarda gerileme ipotekli satışlara nazaran daha hudutlu oldu. Öbür satışlar bir evvelki çeyreğe kıyasla %10,5, yıllık bazda %14,5 oranında azalışla 272 bin 511 adet olarak gerçekleşti.
Yabancılara yapılan konut satışları; 2022 yılı 3. çeyreği sonu itibariyle birinci 9 aylık dönemde geçen yılın birebir periyoduna nazaran %32,46’lık büyüme ile 49 bin 644 adet düzeyinde gerçekleşti.
Yabancıya satışta Antalya birinci sırada
‘GYODER Gösterge’ 2022 3. Çeyrek Raporuna nazaran; üçüncü çeyrekte yabancılara yapılan konut satışlarında vilayet bazında birinci sırayı, İstanbul’u geride bırakarak %33,8 hisse ile Antalya aldı. İkinci sırada %33,0 hisse ile İstanbul yer alırken üçüncü sırada %6,6 hisse ile Mersin bulunuyor. Ülke uyruklarına nazaran en yüksek alım bir evvelki çeyrekle emsal halde Rusya Federasyonu vatandaşları tarafından gerçekleştirilirken, ülkenin yabancılara satış içerisindeki hissesi geçtiğimiz çeyrekteki %20,3 oranından %24,0’a yükseldi.
Ukrayna Türkiye’yi tercih eden birinci 10 ülke ortasında yer aldı
2022 yılı 3. çeyrekte yabancıların edindiği gayrimenkullerin %27,3’ü ise Vatandaşlık sürecine husus oldu. Yabancıların tüm gayrimenkul çeşitleri bazında Türkiye’de yaptıkları yatırımlar incelendiğinde; 2022 yılı 3. Çeyreği sonunda 2021 yılı birebir periyodundan farklı olarak Ukrayna Türkiye’yi tercih eden birinci 10 ülke ortasında yer aldı. Rusya Federasyonu, İran ve Irak ise sırasıyla birinci üçü paylaşmaya devam etmektedir.
Yeni konut fiyat endeksinin yıllık değişimi %176,4
Konut fiyatlarında ise artış devam etmekte olup ağustos ayı datalarında bugüne kadarki en yüksek artış oranları görülmüş; konut fiyat endeksinin yıllık değişimi %184,6, yeni konut fiyat endeksinin yıllık değişimi %176,4 olarak gerçekleşmiştir. Konut üretimindeki yavaşlama, enflasyonist tesirler ile konut talebinde görülen süreklilik konut fiyatlarında belirleyici olmaya devam etmektedir. Bu sonuçlarla konut fiyatları artış trendini devam ettirmiş ve mayıs ayı prestijiyle gerçek olarak konut fiyatlarının getirisi %58,0’a, yeni konutlarda ise %53,4’e yükselerek data tarihindeki en yüksek düzeylerine ulaşmıştır.
Ağustos prestijiyle Türkiye genelinde konut ünite fiyatları 15.076 TL/m²’ye yükselirken üç büyük vilayetten İstanbul’da konut ünite fiyatları 24.534 TL/m², İzmir’de 17.305 TL/m², Ankara’da 10.781 TL/m² olmuştur.
İlk kere satılan konutlar %13,09 azaldı
2022 yılı 3.Çeyrek bilgileri bir evvelki yılın tıpkı periyoduna nazaran birinci kere satılan konutlar %13,09 azalarak 103 bin 667 adet oldu. İkinci el konut satışları da %18,02 azalarak 227 bin 128 adet olarak gerçekleşti. 2022 yılı 3.çeyreğinde toplam konut satışları içerisinde ipotekli konut satışlarının hissesi %17,6 olarak gerçekleşti. 2021 yılı toplamında bu oran %19,7 olarak ölçülmüştü. 2022 3. çeyreğinde toplam 330 bin 795 adet konut satışı gerçekleşti. Bir evvelki yılın tıpkı çeyreğine nazaran %16,5 oranında azalış oldu.
2022 yılı Eylül dataları bir evvelki yılın birebir devrine nazaran birinci kere satılan konutlar %18,2 azalarak 35 bin 954 adet oldu. İkinci el konut satışları da %24,9 azalarak 77 bin 448 adet olarak gerçekleşti. 2022 yılı Eylül dataları bir evvelki yılın tıpkı periyoduna nazaran ipotekli konut satışı %42,98 azalarak 16 bin 970 adet oldu. REIDIN-GYODER Yeni Konut Fiyat Endeksi sonuçlarına nazaran, 2022 Eylül ayında bir evvelki aya nazaran %3,39, geçen yılın tıpkı devrine nazaran %94,75 ve endeksin başlangıç devri olan 2010 yılı Ocak ayına nazaran ise %308,4 oranında nominal artış gerçekleşmiştir.
Konut Satın Alma Gücü Endeksi %4,8 düştü
Konut Satın Alma Gücü Endeksi Türkiye ortalaması, bir evvelki çeyreğe nazaran %4,8 azalış gösterdi, evvelki yılın birebir çeyreğine nazaran ise %43,1 oranında azalış göstermiş olup 2022 yılı 3. çeyreğinde 52,5 olarak açıklandı. 2022’nin 3. çeyreğinde 86,8 olarak ölçülen İtimat Endeksi son bir yılın ortalaması 88,5 açıklanırken, birebir devirde 163,8 olarak ölçülen Fiyat Beklenti Endeksinde son bir yılın ortalaması 150,6 olarak açıklandı.
Markalı konut projelerinde en fazla peşinat kullanımı tercih edildi
Markalı konut projelerinden konut satın alan tüketiciler, 2022 yılı 3. çeyrekte peşinat, senet ve banka kredisi kullanımı seçeneklerinden en fazla peşinat kullanımını tercih etti. 2022 yılı 3. çeyrek devirde stok erime suratı %2,8 oranında gerçekleşirken, markalı konut projelerinde gerçekleştirilen satışların %8,71’i yabancı yatırımcılar tarafından gerçekleşti. 2022 yılı 3. Çeyreği sonunda, yabancıların gayrimenkul yatırımlarında en çok tercih ettiği vilayet İstanbul oldu. Yabancıların 2021 ve 2022 yılı tüm gayrimenkul çeşitleri bazında Türkiye’de yaptıkları yatırımları incelediğimizde, 2022 yılı 3. Çeyreği sonunda 2021 yılı birebir periyoduna nazaran toplam taşınmaz adedi bazında %26,8 artış görüldü.
İstanbul’da konut fiyatları ortalama hane halkı harcanabilir gelirin 5,7 katı oldu
İstanbul’da 2022 3.Çeyrek konut satış sayıları ve konut ortalama satış fiyatları dikkate alınarak hesaplanan hacim ölçüsü 44,3 milyar TL’dir. İlgili çeyrekteki satış süreç hacmi bir evvelki çeyreğe nazaran yaklaşık %17’lik azalış gösterdi. 2021 yılının birebir çeyreğine nazaran ise yıllık %156’lık artış sağlandı. Konut fiyat hane gelir oranı datalarına nazaran İstanbul’da konut fiyatları ortalama hane halkı harcanabilir gelirin 5,7 katı oldu. İlgili bilgiye nazaran 2022 yılı 3.çeyrek periyodunda İstanbul’da 100 m2’lik bir konut için kullanılacak konut kredisinin aylık taksitleri hane halkı harcanabilir gelirinin %63’ü oranında. MINTLAB İstanbul Konut Getiri Endeksi sonuçlarına nazaran, 2022 Mart ayında bir evvelki çeyreğe nazaran %34,56, geçen yılın birebir devrine nazaran %131,61 ve endeksin başlangıç periyodu olan 2017 yılı Ocak ayına nazaran ise %330,8 oranında nominal artış gerçekleşti.
Toplam tüketici kredileri 964,2 milyar TL oldu
Toplam tüketici kredileri Eylül ayında 964,2 milyar TL düzeyinde seyretti.. 2021 yılı Eylül ayında %38,4 olan konut kredilerinin toplam tüketici kredilerindeki hissesi Eylül 2022 prestijiyle 1,6 puan azalarak %36,8 olarak gerçekleşti. Toplam krediler yaklaşık 6,8 trilyon TL fiyatında seyrederken, kişisel kredilerin toplam krediler içindeki hissesi %19,2 oldu. Bu oran 2021 Eylül ayında %22,9 düzeyindeydi.
TÜFE’de %59,91 artış gerçekleşti
Tüketici fiyat Endeksi’nde (TÜFE) 2022 yılı Eylül ayında bir evvelki aya nazaran %3,08, bir evvelki yılın Aralık ayına nazaran %52,40, bir evvelki yılın tıpkı ayına nazaran %83,45 ve on iki aylık ortalamalara nazaran %59,91 artış gerçekleşti. Konut fiyat artışlarının ve finansal yatırım araçlarının 2022 yılı 3. çeyrek devrindeki artış ve getiri performansları incelendiğinde, Devlet İç Borç Senetlerinin getirisi %28,04; Bist100 endeksinde ise %30,74 oranında bir getiri oluştu.
Belediyeler tarafından verilen yapı ruhsatları arttı
Belediyeler tarafından verilen yapı ruhsatlarının 2021 yılının 4.ncü çeyreğinde bir evvelki yılın tıpkı devrine nazaran bina sayısı %14,0, yüzölçümü %24,1, daire sayısı %16,8 arttı. 2021 yılı toplam konut sayısı şimdi açıklanmamakla birlikte, 2021 yılı birinci 3 çeyrek sonundaki sayı 40,2 milyonu aştı.
